kara mantar hastalığı ne demek?

Kara Mantar (Mukormikoz) Hakkında Bilgi

Kara mantar olarak da bilinen Mukormikoz, nadir görülen ancak ciddi bir fungal enfeksiyondur. Mukorales ordosuna ait mantarlar tarafından oluşturulur. Bu mantarlar genellikle toprakta, çürüyen organik maddelerde (yapraklar, gübre) ve havada bulunur.

Enfeksiyonun Oluşumu:

Mukormikoz, genellikle mantar sporlarının solunması, kesik veya yanık yoluyla cilde girmesi ile veya kontamine yiyeceklerin tüketilmesiyle oluşur. Herkes bu mantarlara maruz kalabilir, ancak bazı kişilerde enfeksiyon gelişme riski daha yüksektir.

Risk Faktörleri:

• Kontrolsüz Diyabet (özellikle ketoasidozda)
• Bağışıklık Sistemi Zayıflığı (HIV/AIDS, organ nakli, kemik iliği nakli vb.)
• Uzun süreli Kortikosteroid kullanımı
• Kanser
• Demir Yüklemesi (Deferoksamin kullanımı)
• Cilt travmaları (yanıklar, kesikler, ameliyatlar)
• Prematüre doğum ve düşük doğum ağırlığı

Belirtiler:

Mukormikozun belirtileri, enfeksiyonun vücutta nerede başladığına bağlı olarak değişir. En sık görülen formları şunlardır:

• Rinoserebral Mukormikoz: Burun, sinüsler ve beyinde enfeksiyon. Burun tıkanıklığı, baş ağrısı, yüz ağrısı veya uyuşukluğu, göz çevresinde şişlik, görme bozuklukları, burun veya ağız içinde siyah renk değişikliği gibi belirtiler görülebilir.
• Pulmoner Mukormikoz: Akciğerlerde enfeksiyon. Öksürük, göğüs ağrısı, nefes darlığı, ateş gibi belirtiler görülebilir.
• Gastrointestinal Mukormikoz: Mide, bağırsaklarda enfeksiyon. Karın ağrısı, bulantı, kusma, kanlı dışkı gibi belirtiler görülebilir.
• Kutanöz Mukormikoz: Ciltte enfeksiyon. Ciltte kabarcıklar, ülserler, siyahlaşma gibi belirtiler görülebilir.
• Dissemine Mukormikoz: Enfeksiyonun kan yoluyla vücudun diğer bölgelerine yayılması.

Tanı:

Mukormikoz tanısı genellikle klinik belirtiler, radyolojik görüntüleme (BT, MR) ve biyopsi ile konulur. Biyopsi örneği mikroskop altında incelenerek mantar varlığı araştırılır. Kültür testleri de mantarın türünü belirlemede yardımcı olabilir.

Tedavi:

Mukormikoz tedavisi genellikle antifungal ilaçlarla (Amfoterisin B, Posakonazol, İzavukonazol) yapılır. Erken tanı ve tedavi, hayatta kalma şansını artırır. Bazı durumlarda cerrahi müdahale ile enfekte dokunun çıkarılması gerekebilir. Risk faktörlerinin kontrol altına alınması da önemlidir (örneğin, diyabetin kontrol altına alınması, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların dozunun azaltılması).

Önemli Not: Mukormikoz ciddi bir enfeksiyondur ve tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Risk faktörlerine sahipseniz ve yukarıdaki belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, derhal bir doktora başvurmanız önemlidir.